آیا زنان مکاران تاریخ‌ هستند؟ پاسخ به یک اتهام (فیلم)

اگر تا امروز تصور می‌شد که ماجراهای دلیله محتاله به ادبیات تعلق دارد و پرونده‌اش درهمان تاریخ بسته شده اما سخنان اخیر آیت‌الله محمد یزدی نشان داد که این‌طور نیست.

در سال‌های نخست این قرن جزوه‌ای به نام «مکر زنان» توسط تعدادی از مخالفان تحصیل و آزادی زنان در تهران تهیه و شده بود که توسط پسربچه‌ها به فروش می‌رسید. یک روز جمعی از زنان عضو جمعیت نسوان وطن‌خواه در میدان سپه جمع می‌شوند کتاب‌ها را از بچه‌ها می‌گیرند و آتش می‌زنند. در واکنش به اعتراض پسربچه‌ها پاسبان‌ها به میدان آمده و زنان را به کمیسریا یا همان اداره پلیس می‌برند و بازجویی می‌کنند. محترم اسکندری از اعضاء این جمعیت در نظمیه بعد از آتش زدن جزوه‌های مکر زنان گفت: این عمل ما برای دفاع از آبروی مادران و خواهران شماست. ما هم مثل تمام انسان‌ها عقل داریم، مکار نیستیم.

امروز جامعه شناسان آنچه روزگاری مکر زنان نام داشت را واکنشی در مقابل قدرت مردانه و نابرابر توصیف می‌کنند. این مکرها، پاسخی بوده به اعمال قدرت مردان. درواقع زنان برای رهیدن از بن‌بست باید به چیزی چنگ می‌زدند. بهتر است بگوییم هر وقت شخص از قدرت و اعتبار کافی برای اثبات خویش عاجز می‌ماند و بیان واقعیت او را به مقصود نمی‌رساند یا جان او را به خطر می‌اندازد، ناچار از مکرمدد می‌جوید و مکر مرد و زن نمی‌شناسد.