دکتر صادق زیباکلام: پیروزی اخلاقی حماس

تدبیر۲۴: آنچه مسلم است دیر یا زود، آتش بس در «غزه» برقرار خواهد شد. هم وزرای خارجه آمریکا و اتحادیه اروپا به قاهره رفته اند و هم دبیرکل سازمان ملل رفته است. آمریکایی ها اگرچه حسب ظاهر از اسراییل حمایت می کنند، اما یقینا در پشت درهای بسته با زبان دیگری با رهبران آن کشور سخن می گویند.

اسراییلی ها تا همین جا هم متوجه شده اند نه تنها به هدف اعلام شده اصلی خود نرسیده اند، بلکه هرروز که می گذرد در «جنگ افکار عمومی» متحمل شکست های بیشتر و بیشتری می شوند.

تنها پیروزی ای که آنها تاکنون -بعدازظهر سه شنبه- به دست آورده اند، کشف یک تونل زیرزمینی متعلق به «حماس» بوده است.

حتی اگر فرض بگیریم آن تونل گذرگاه مهمی برای مبارزان فلسطینی از نوار «غزه» به سرزمین های اشغالی بوده است، دست کم یک دو جین تونل مشابه آن وجود دارد. به علاوه حفر مجدد چنین گذرگاه هایی، خیلی به تکنولوژی پیشرفته نیاز ندارد. فی الواقع اسراییل در نبرد سنگین و سرنوشت ساز بر سر به دست آوردن افکار عمومی متحمل شکست سنگینی شده است.

حتی در خود آن کشور هم علیه عملیات «غزه»، مخالفت و انتقادات جدی به راه افتاده است. اما چرا چنین شد و چرا محاسبه نتانیاهو و همکارانش در حمله به «غزه» درست از آب درنیامد؟ چرا حملات سنگین هوایی، دریایی و حالا هم ورود به «غزه» با امکانات زرهی و امکانات سنگین نتوانسته دستاورد چندانی برای دولت دست راستی تندرو در تل آویو به همراه آورد؟ اسراییلی ها تصور می کردند با بمباران هوایی اماکن و ساختمان هایی که محل پرتاب راکت از جانب مقاومت می بود و با تحت فشار قراردادن ساکنان «غزه»، آنها هم متقابلا به «حماس» فشار وارد می کنند و «حماس» هم مجبور می شود راکت پراکنی را متوقف کرده و آتش بس را بپذیرد.

تصور دیگر اسراییلی ها آن بود که اگر هم فرضا ساکنان «غزه» روی نیروهای جهادی فشار وارد نمی کردند، دست کم خودشان مناطقی را که اسراییلی ها اعلام می کردند، تخلیه می کردند و نیروهای اشغالگر می توانستند آن مناطق را هدف قرار داده و «حماس» را زمینگیر کنند بدون به بارآمدن تلفات انسانی و مشکلاتی که از نظر افکار عمومی بین المللی برایشان به راه افتاده است.

اما هیچ کدام از انتظارات یا محاسبات اسراییلی ها درست از آب درنیامد. مردم «غزه» با وجود بمباران شدید، نداشتن آب، برق، غذا و دارو و بالاتر از همه با وجود بیم کشته شدن در نتیجه بمباران ها حاضر نشدند روی «حماس» فشار بیاورند که پرتاب موشک به سرزمین های اشغالی را متوقف کند. آن شرایط هولناک را تحمل کردند اما همچنان از «حماس» و سایر گروه های مقاومت، پشتیبانی می کنند.

بر خلاف تصور اسراییلی ها، آتش خشم فلسطینی ها در نتیجه ازبین رفتن خانه و کاشانه شان و با وجود ازدست دادن عزیزانشان، به جای اینکه به سمت «حماس» برود اتفاقا به سمت اسراییلی ها رفت. بمباران شدید مناطق مسکونی به جای اینکه باعث ترس و وحشت فلسطینی ها شده و آنان را به پای میز مذاکره و پذیرش آتش بس سوق دهد، نتیجه عکس به بار آورده است.

از یک سو عزم و اراده ساکنان «غزه» را در دفاع از سرزمینشان و در نتیجه ادامه راکت پراکنی، استوار تر کرده و از دیگرسو، بغض، کینه و نفرت آنان از اسراییلی ها را افزایش داده است. «از قضا سرکنگبین، صفرا فزود» و «روغن بادام» «خشکی» به بار آورده است. از قضا گلوله باران ها، کشته شدن ها، خراب شدن منازلشان روی ساکنین شان، آوارگی، بی آبی و بی غذایی، آنگونه که اسراییلی ها تصور می کردند که باعث شود مردم، راکت پراکنی «حماس» را مسوول و مقصر بدانند و شکاف بین مبارزان و توده مردم به وجود بیاید، نتیجه دیگری به بار آورده است.

برداشت بسیاری از رسانه های بین المللی که در «غزه» هستند حکایت از آن دارد که محبوبیت «حماس» در میان مردم «غزه» -با وجود همه اتفاقات اخیر- افزایش هم یافته است.

هیچ یک از رسانه های بین المللی حتی یک مورد نتوانستند گزارش کنند که یکی از ساکنان «غزه» از «حماس» خواسته باشد، موشک های خود را به سوی سرزمین های اشغالی پرتاب نکنند تا اسراییل هم دست از حملات خود بردارد.

شکست اخلاقی اسراییلی ها را به شکل دیگری هم می توان ملاحظه کرد. آنها از مردم «غزه» خواسته اند که محله ها و مناطق مشخصی را تخلیه کنند اما فلسطینی ها این کار را هم حاضر نشدند انجام دهند و با وجود گلوله باران خانه هایشان، حاضر به تخلیه مناطق مورد درخواست اسراییلی ها نشدند.

به عبارت دیگر، ساکنان «غزه» حاضر نشده اند «حماس» را تنها بگذارند و حتی بالاتر از آن، عملا خودشان را سپر «حماس» و مبارزان مقاومت کرده اند. نتیجه آنکه اگر اسراییلی ها خواسته باشند «غزه» را به اشغال درآورند، ناگزیر هستند خانه به خانه و کوچه به کوچه، «غزه» را تصرف کنند. «غزه» اگرچه از بُعد مسافتی منطقه بزرگی نیست اما اشغال آن یعنی کنترل باریکه ای که طول آن به اندازه تهران تا کرج است و عرض آن به اندازه تجریش تا میدان ونک. در چنین محدوده ای نزدیک به دومیلیون نفر زندگی می کنند که جملگی در یک نکته متفق القول هستند: دشمنی با اسراییل! اسراییلی ها هیچ تمایلی به اشغال «غزه» ندارند و این اقدام برای آنان یادآور سال هایی بود که هرروز با دومیلیون فلسطینی درگیری داشتند.

زاویه دیگری که پیروزی «حماس» را نشان می دهد موضوع آتش بس است. برخلاف اسراییلی ها، «حماس» که می بیند از حمایت مردمش و البته حمایت افکار عمومی جهانی برخوردار است هیچ اصرار و عجله ای برای پذیرش آتش بس ندارد. برعکس، این اسراییلی ها هستند که بدون به دست آوردن هدف اصلی شان، خواهان یک جور خروج آبرومندانه از مهلکه هستند.

اما «حماس» یک فهرست بلندبالا شامل دست کم ۱۰خواسته به مصری ها داده که بند اول آن، برداشته شدن محاصره «غزه» است. بندهای دیگر نیز هرکدام برای اسراییلی ها ایضا مصیبت بار است؛ از آزادی رهبران «حماس» گرفته تا لغو محدودیت ورود و خروج از «غزه» و…. در نهایت باید به تلفات اسراییلی ها اشاره داشت. گفته می شود دست کم ۲۸ نظامی کشته شده اند. این برای اسراییلی ها تلفات بسیار سنگینی به شمار می رود. فراموش نکنیم اسراییلی ها برای آزادی «گیلعاد شلیط» که سربازی ساده بیش نبود، حاضر به آزادی بیش از هزار زندانی فلسطینی شدند. در خبرها رسما اعلام شده یک افسر هم به دست فلسطینی ها افتاده است. حتی اگر او زنده نباشد و جسدش را یافته باشند باز هم اهرم خوبی برای معامله با اسراییلی هاست. مجموعه این ملاحظات سبب شده اسراییلی ها تمایل خیلی بیشتری برای برقراری آتش بس داشته باشند تا فلسطینی ها. البته گفتن این حرف از نظر انسانی و عاطفی سخت است اما فلسطینی ها چیز بیشتری برای ازدست دادن ندارند. عملا هرچه داشته اند مورد هجوم اسراییل قرار گرفته، پس اصراری برای برقراری آتش بس ندارند. زندگی در زندان بزرگی به نام «غزه محاصره شده»، خیلی برای ساکنان آن شیرینی ندارد که خواسته باشند به هر قیمتی دوباره به ثبات، آرامش و آتش بس برسند.