جنجال نگران کننده برای تدفین شهدای گمنام

الف – محسن مهدیان: حرف این یادداشت تنها داستان تدفین شهدای یزد نیست. قرار هم نیست قضاوتی صورت گیرد. ماجرا فراتر از تدفین شهدا در میدان تاریخی شهر یزد است.

اما مختصراً داستان چیست؟

۸ شهید گمنام دفاع مقدس قرار بود در میدان تاریخی امیرچخماق شهر یزد به خاک سپرده شوند. اما مسوولین دولتی و سازمان میراث فرهنگی با این تصمیم مخالفت می‌کنند و مکان دیگری پیشنهاد می‌شود. در نهایت شورای تامین استان نیز تشکیل جلسه می‌دهد و توافق می‌شود جای تدفین شهدا تغییر کند.

با این حال برخی رسانه‌ها با تشجیع فضای شهر و انعکاس برخی مطالب هیجانی در رسانه‌های مجازی اینطور وانمود کردند که مسوولین این دولت ضد‌ِ شهید و شهدا هستند و از دفن شهدا در میدان اصلی شهر هراس دارند و مردم را به تجمع خیابانی می‌کشانند.

اصل ماجرا خیلی مهم نیست؛ هر تصمیمی هم گرفته شود قابل دفاع است.
از این اتفاقات و اختلافات هم زیاد است. نگرانی جای دیگری است که اهمیت آن از اصل این موضوع بیشتر است.

مساله نگرش قطبی‌گرایی یک جریان خاص در کشور است که ممات خود را تقابل‌های ایدئولوژیکی می‌داند.

مخالفان تدفین شهدا در میدان امیرچخماق، حرفشان این است که این تصمیم خلاف قانون صریحی است که اجازه تدفین در محل‌های تاریخی شهر را نمی دهد.
از سویی مسوولی در حوزه گردشگری نیز در مصاحبه‌ای گفته است که این محل نیاز به فعالیت‌های پژوهشی دارد و هرگونه حفاری به مخدوش شدن لایه های باستانی و تداخل در روند مطالعات علمی آن منجر می شود و همچنین احتمال ریزش یکی از مناره‌های این محل وجود دارد و برای جلوگیری از تخریب لازم است طرح‌های مرمتی اجرا شود که ممکن است در آینده نزدیک نیاز به گود برداری داشته باشد.

از سویی دیگر برای شهدا باید مقبره و بارگاه متداول ساخت و اگر این کار صورت گیرد شاخص‌های اصلی برای شمردن این محل به عنوان یک مرکز تاریخی از بین می‌رود. به همین دلایل در دولت گذشته نیز که ظاهراً اصولگرا بوده است با تدفین شهدا در این محل مخالفت شده است. اینکه چه کسی حق می‌گوید به کنار، ممکن است اشتباه هم کنند؛ اما حرف چیز دیگری است.

سوال این است که چرا باید این مساله تبدیل به یک موضوع متعصبانه و عقیدتی شود؟

چرا باید گروهی مخالفان خود را ضد شهید و شهادت بنامند؟

چه بسا کسانی که مخالفت با تدفین شهدا در مکانی خاص را تقابل با شهدا دانسته اند سهم بیشتری در وهن شأن شهدا داشته اند.

کسانی که اعتماد به نفس لازم ندارند تا مخالفان‌شان را تنها مقابل خودشان بدانند در چنین مواقعی تلاش می‌کنند منتقدانشان را ضدِ اهلِ بیت و ضدِ شهید و ضدِ دین و ضدِ ولایت و ضدِ نظام و غیره معرفی کنند.

آنچه اهمیت دارد کشاندن اختلافات به سطوح ایدئولوژیکی است.

فرض که حق با منتقدین دولت باشد. باز هم دلیل نمی‌شود پای شهید و حرمت شهدا وسط کشیده شود. آنچه در جامعه ما مایه نگرانی است اخلاق دوقطبی‌گرایی در منظومه سیاسی کشور است.
گروهی می‌گویند در این میدان و گروهی دیگر می‌گویند در میدان دیگر تدفین صورت گیرد.

هر دو گروه هم از همین خاک و کشور هستندو هر دو هم خود را تمام و عیار مدیون شهدا می‌دانند و مگر می‌شود غیر از این باشد؟
چه دلیلی دارد که عده‌ای مخالفان خود را ضدِ فرهنگِ شهید و شهادت بنامند و با هیجانی کردن جامعه، مردم را به تجمع خیابانی بکشند.

نکته دوم، توجه بر قانون است. برخی خود را فراقانون می‌دانند.
این جریان تصور می‌کند پشتش به جایی فراتر از قانون گرم است و به همین دلیل جایی که قانون علیه آنها باشد بر نمی‌تابند. آنها پشت گرمی خود را مقدس‌تر از قانون می‌دانند.

در همین مساله ساده گروهی به روشنی به منع قانونی دفن در مراکز تاریخی بی‌توجهند و معتقدند که اگر مدیری به این نص‌قانونی عمل کند ضد شهید و شهادت است.

این دو نگرانی دو روی یک سکه است. جریانی که خود را فراتر از قانون می‌داند، برای پیشبرد حرفش، هر نوع اختلافی را ایدئولوژیکی می‌کند و آسمانی می‌بیند تا بر حریف خود غلبه پیدا کند.

همانطور که گفته شد ضعف این جریان در نداشتن اعتماد به نفس لازم برای مواجهه منطقی و عالمانه با حریف است.