تصمیم ندارید که تصمیمی بگیرید؟

آذرماه نیز رو به اتمام است و امیدها مبنی بر تأثیر پدیدۀ «ال‌نینو» بر افزایش بارندگی، حداقل در جغرافیای ما، بیشتر از قبل رنگ باخت. مردم به قدری ناامید شده‌اند که حتی پیش‌بینی بارندگی در اپ‌های خارجی را نیز باور نمی‌کنند!

در زمانۀ پیش از علم، وقوع پدیده‌هایی چون خشکسالی و ادامه یافتنِ آن، به معنای ایجاد فاجعه و بحران بود و نه تنها درخت‌ها خشک می‌شدند و دام‌ها تلف می‌شدند بلکه خود انسان‌ها هم می‌مردند و به تدریج جمعیت‌های میلیون مجبور به مهاجرت می‌شدند. در زمانۀ پیشتازی علم اما قضیه متفاوت شده است. انسان‌ها می‌توانند با محاسبات و به کمک ماشین‌ها، آب را از کیلومترها دورتر به شهرها و مراکزِ جمعیتی ببرند و دیگر نیاز به مرگ و میر یا مهاجرت نیست.

در بعضی کشورهای دارای اقلیمِ بسیار خشک‌تر از ما، به کمکِ فناوریِ مقرون به صرفه، آب از منابعی به دست می‌آید که وابسته به باران نیستند یا اگر هم هستند، حداقل برای چندین سال توانسته‌اند وضعیت خود را از بحران خارج کنند. بنابراین اگرچه خشکسالی‌ها به شکلِ فرساینده‌ای در حال تداوم است و اگرچه از پوشش گیاهی گرفته تا فرونشست زمین و بسیاری مسائل دیگر، تبعاتِ مخربِ این خشکسالی محسوب می‌شوند، اما فناوری و علم به ما کمک می‌کنند تا «بی‌چاره» نباشیم و بتوانیم مشکل و بحرانِ خود را حل یا کنترل کنیم.

اجداد ما در زمانِ خشکیِ چشمه‌سارها، به کمک قنات و با مهندسیِ این شاهکارِ ماندگار مشکلِ خود را رفع کردند، امروز که ما در زمانۀ پیشرفتِ متحیرکنندۀ علم هستیم چرا نتوانیم به راهکارهای مناسب دست پیدا کنیم؟ رویکردهای مختلف در زمینۀ تغییر الگوهای کشت، تغییر روش آبیاری یا روشِ دامداری، شیرین‌سازیِ آب، کانال‌های آبیِ دریا تا دریا، مخازنِ آبِ باستانی، ترمیم قنواتِ شهری، محدودسازی جدی صنایع آب‌بر و صدها روشِ دیگر وجود دارند که البته با بررسیِ کارشناسان و تطبیقِ آن با شرایطِ منطقۀ ما، می‌توانند راهکارهایی برای نجاتِ ما از بحران‌ها باشد.

مشکل اما در جایی دیگر است: بروکراسیِ پیچیده! مشخص نیست تصمیم‌ساز و اجراکنندۀ تصمیم چه کسی است؟ چه کسانی باید بنشینند و بر اساس نظرات و تحلیل‌های علمیِ کارشناسان، تصمیم‌های پیشنهادی را بررسی و نهایی کنند؟ نهادهای قدرت متعدد هستند و اداراتِ متولی متکثّر! هرکسی می‌تواند وظیفه و مسئولیت را به گردنِ دیگران بیندازد! هیچ متولیِ واحدی هم توان اجماع‌سازی میان تمام این اجزا را نداشته است!

ولی به نظر می‌رسد با توجه به اضطرارِ به وجود آمده و بحران‌های در پیشِ رو، نیز با توجه به یک‌دست شدنِ مدیریت تمامِ نهادها و ادارات از لحاظ سلیقۀ سیاسی، الآن موعدِ تصمیم‌گیری و عمل کردن است. از فرمانداران و نمایندگان مجلس تا ائمۀ جمعه و استادان یا معلمان همه باید بنشینند پای حلِ این بحرانِ مهم: محیط زیستی که در حالِ نابودی است و همۀ ما را به کامِ نابودی خواهد کشاند! حتی در همین سبزوار خودمان و کل منطقه غرب خراسان رضوی!

آخرین فرصت‌ها برای تصمیم‌سازی و عملِ جدی را از دست ندهید.