روزگار جدیدی برای رسانه

مردی که دوره میانسالی را تمام کرده بود و در سال‌های ابتدایی دوان کهنسالی به سر می‌برد، گوشی همراهش را به من داد و به لهجه سبزواری گفت: «یکه از همی چیزای خبر بزو دیری گوشیم، بفهموم دنیا چه خبره!».  چند سؤال از او پرسیدم و فهمیدم منظورش از «دنیا» همین «قلعه خادما و سبزوار و اینچناها» است: به زبان رسمی، غرب خراسان رضوی.

طبیعتاً خواستم آدرس کانال رسانه خودم را روی گوشی همراهش که فقط ایتا روی آن باز می‌شد، جستجو و عضوش کنم. در همین حین گفت: «توصادوف و مرگ و میر و اینار موخوم باخبر رووم!» شستم خبردار شد که بنده خدا کاری به تحلیل و گزارش ندارد. سریع رفتم و در یکی از رسانه‌های خبری دیگر که اخبار حوادث را کامل منتشر می‌کرد، عضوش کردم.

یادم آمد که من بارها برای آدم‌های مختلف که شخصیت‌های متفاوتی با ما داشتند، رسانه‌های ملی یا محلی را معرفی و پیشنهاد کرده‌ام یا روی گوشی عضوشان کرده‌ام، که خودم با آن‌ها کنار نمی‌آیم. واقعیت این است که ما آدم‌ها فرق داریم! علایق و نقاط توجه ما متفاوت است.

بعضی محتواها به اصطلاح «خوش‌خوراک» هستند. اخبار حوادث یا بعضی تیترها گول‌زننده که وعده‌های زیبا می‌دهند، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. بعضی مطالب جنجالی، حسابی لایک و کامنت می‌گیرند، بازنشر می‌شوند و باعث پرتعداد شدن طرفداران آن رسانه می‌شوند.

در شرایطی که رسانه دنبال درآمد یا قدرت باشد، طبیعی است که چنین مطالب خوش‌خوراکی را بیشتر تولید و بازنشر کند و به این ترتیب جامعه وسیعی از مخاطبان را که حوصله مطالب عمیق یا طولانی ندارند، با مطالب کوتاه و به اصطلاح «فست‌فودی» به خود جذب کند؛ اما اگر هدف، تأثیرگذاری مثبت باشد، طبیعتاً چنین مطالبی مانند فست‌فود بی‌خاصیت هستند، هرچند خوشمزه و پرطرفدار باشند!

در زمانه فراگیری فضای مجازی و رسانه‌های سایبری، خطر بزرگی تولیدکنندگان محتوا را تهدید می‌کند: اگر دائم به دنبال ذائقه مخاطبان باشند، در عمل بازتولیدکننده همان چیزهایی می‌شوند که جامعه را به آسیب‌ها کشانده است! مثلاً بها دادن بیش از حد به اخبار حوادث، باعث دامن زدن به کنجکاوی‌های بی‌مورد و تماشاگر بودن مردم نسبت به وضعیت بحرانی می‌شود.

ما به عنوان یک رسانه، طبیعتاً باید سعی کنیم طوری تولیدمحتوا کنیم که مخاطب به خواندن، دیدن یا تعقیب کردن آن مشتاق شود، اما این مسئله نباید صورت افراطی بگیرد. ما اگر بندهٔ اخبار و مطالب هیجانی، چالشی و اصطلاحاً «اخبار زرد» شویم، کاملاً بی‌اثر خواهیم شد و وقت و سرمایه خود را در عمل هدر می‌دهیم.

 کوتاه‌سخن اینکه، با توجه به هدفی که در کارمان دنبال می‌کنیم (نشر آگاهی) با رعایت ذائقه مخاطب در حد اعتدال، مسیری را می‌رویم و مطالبی را تولید می‌کنیم که هرچند ممکن است گاهی زیاد هم باب طبع بخش کثیری از جامعه نباشد، اما می‌تواند به تدریج و با ایجاد فکر و گسترش آن، باعث ارتقاء سطح و کیفیت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه، به وضعیت بهتری از آنچه اکنون هست، بینجامد.