روزی برای جوانان درس‌خوانده

۱۶ آذر در تقویم روز دانشجو نامگذاری شده و در این روز دانشگاه‌ها به یاد آن «سه قطره خون» معروف و در برابر ظلم با مفهوم جهانی، آذین می‌بندند و جشن می‌گیرند. از آن جهت که «ظلم» هم مانند مفاهیمی چون عدالت یا آزادی، معنایی نسبی دارد، هر کسی و هر گروهی از ظن خود این روز مهم را تفسیر می‌کند و در آن داد سخن می‌دهد.

فارغ از بحث ظلم‌ستیزی، اگر بخواهیم به بهانه این مناسبت در مورد خود مفهوم «دانشجو» تأمل کنیم، باید به فصل مشترک این قشر اشاره کنیم: جوانانی که درس خوانده‌اند!

تحصیل بخش زیادی از جامعه در مقاطع آموزش عالی، تغییرات شگرف و محسوسی در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور ما ایجاد کرده است. ما دیگر هیچ‌وقت شبیه جامعه شصت یا هفتاد سال پیش نخواهیم شد چون بخش قابل توجهی از مردم ما، دانشگاه رفته‌اند. هر چند دانشگاه‌های ما ضعف‌های زیادی دارند اما به هر حال نمی‌توان تأثیر سال‌های حضور در محیط دانشگاهی را نادیده گرفت.

برای نگارنده که در دهه هشتاد دانشگاه رفتن را آغاز کرده، جهان دانشجویی امروز تا حد زیادی متفاوت می‌نماید، این تفاوت الزاماً به معنای سقوط یا صعود سطح نیست و فقط بر «فرق داشتن» دلالت می‌کند. متأسفانه ما حتی سعی می‌کنیم جنبش دانشجویی را در چهارچوب‌های آرمان‌گرایانه نسل خودمان تعریف کنیم و هر کس با آن‌ها اختلاف داشت، او را به چوب نقد بزنیم!

در واقعیت اما ذات این جهان پر از شور جوانی، تغییر و جسارت است. هرگز قرار نبوده که اوضاع مثل سابق باشد! چنان که ما نیز با نسل‌های پیش‌ترمان تفاوت داشته‌ایم! امروز جهان دانشجویی در نمایه‌ای پرشور، جسور، نو و لحظه‌گرا خود را بروز می‌دهد. وابسته به آرمان و مقید به هنجار نیست. ما این «تفاوت»ها را گاهی برنمی‌تابیم و طبق یک عادت دیرینه، سعی می‌کنیم هر چیزی را نمره‌گذاری و ارزش‌گذاری کنیم!

بد حادثه اما اینجاست که هرچند جامعه دانشجویی از نقطه عطف مهمی گذر کرده و تا حد زیادی متفاوت شده، اما مدیران و مسئولان دانشگاهی ما از بطن نظام هنجاری کهن‌تری منصوب شده‌اند و شکاف عظیمی میان این دانشجویان و مسئولانشان به وجود آمده! این پدیده را به وضوح می‌توان در دانشگاه‌های سبزوار خودمان مشاهده کرد!

دانشجویانی جسور و لحظه‌گرا در برابر مدیرانی محافظه‌کار و بنیادگرا، دو جبهه ساخته‌اند که به اندازه ساکنان دو سیاره با هم متفاوت‌اند و یکدیگر را درک نمی‌کنند! اما همه ما باید به این نکته توجه داشته باشیم که دانشگاه‌ها به واسطه دانشجوها تشکیل شده‌اند و آن‌که باید خود را با صاحبان آینده تطبیق دهد، مسئولان کهنسال هستند!

روز دانشجو بر شما سازندگان اندیشه نو و هوای تازه مبارک باد!