زنگ‌های خطر به صدا درآمده‌اند

در گزارش‌های برخاسته از پژوهش‌ها، پیش‌بینی شده که پدیدۀ «ال‌نینو» در اقیانوس آرام اتفاق بیفتد و این پدیده که موجبِ خشکسالی در بخشی از جهان و طوفان و بارندگی در بخشِ دیگری می‌شود، در کشورِ ما ایران، احتمالاً بستری خواهد بود برای بارندگی‌های شدید و سیل‌آسا. پیش‌بینی‌هایی این‌چنین، هرچند جدی هستند اما مطلق و قطعی نیستند، چرا که بخشی از آن‌ها، با بررسی تاریخچۀ پدیده‌ها انجام می‌گیرند و الزامی ندارند که علت و معلول باشند. مثلاً ممکن است این پدیده، ابعادی در سطحِ ادوار گذشته نداشته باشد یا به هر دلیلِ پیش‌بینی نشده‌ای اتفاق نیفتد یا اتفاق بیفتد و روی آب‌وهوای ایران اثر خاصی نگذارد.

در هر حال، اجماعِ علمی بر احتمالِ بالای وقوعِ سیل‌های ویرانگر در ماه‌های پیش‌رو در این منطقه وجود دارد. عقل و منطق حکم می‌کند، خطراتی با چنین درصدِ احتمالِ بالا را جدی بگیریم. کشورمان ایران که چند سال، خشکیِ شدید را از سر گذرانده است، ظرفیتِ بالایی برای سیل‌های مخرب دارد، زیرا از یک طرف پایین آمدنِ سفره‌های آب و ریزشِ طبقات خاک، درصدِ تخلخل و قدرت جذبِ آن را پایین می‌آورد؛ از طرف دیگر از بین رفتنِ پوشش گیاهی در اثر خشکسالی‌های پی‌در‌پی، زمین را آمادۀ حرکتِ شدیدِ حجمِ زیادی از آب کرده است.

در منطقۀ غربِ خراسان رضوی چنان‌که در سیل‌های ناگهانیِ فروردین سال ۱۳۹۹ شاهد بودیم، ممکن است باز هم دچارِ بحران‌هایی باشیم که جانِ عزیزانمان را بگیرد یا شهروندانِ زیادی را بی‌خانمان کند. آن زمان هم خبرهایی رسید مبنی بر تشکیلِ پروندۀ قضایی برای بعضی مسئولان که با کم‌کاری، عدمِ هشدارِ به موقع و نیز کارشناسی‌های اشتباهِ مجموعۀ اداراتشان، اما خبری نشد که این پرونده‌ها به چه سرانجامی رسید؟

اکنون اما، هنوز واقعه اتفاق نیفتاده و فرصت علاج پیش از موعدِ آن را داریم. ادارۀ امور منابعِ آب مهم‌ترین مجموعۀ دولتیِ درگیر با مسئلۀ مسیل‌هاست. پیشنهاد می‌شود در یک یا چند جلسۀ شورایِ تأمین شهرستان‌های منطقه (به عنوان مهم‌ترین نهادی که می‌تواند تصمیمات سخت و مهم را بگیرد) بررسیِ جدی این مسئله در دستورِ کار قرار بگیرد. دیگر اداراتِ مرتبط مانند منابع طبیعی، جنگلداری و آبخیزداری، بنیاد مسکن، محیطِ زیست و امورِ اراضیِ جهاد کشاورزی نیز می‌توانند در این زمینه کمک کنند.

بعضی خطرها، جدی‌ترند، مثلاً اگر در میان ۱۰ فنجان چای، یکی مسموم باشد و شما قرار باشد انتخاب کنید، با وجودی که درصد احتمالِ مرگتان ۱۰ درصد است اما قضیه جدی خواهد بود، چون مسئله مرگ و زندگی است! به نظر می‌رسد زنگِ خطر سیل‌های پیش‌رو جدی است حتی اگر قطعی نباشد (علم مدعیِ پیشگویی نیست پس در موردِ آینده با درصد احتمال حدس می‌زند) باید برای آن در حدِ توانمان آماده باشیم.