دولت روحانی و مشکل عجیب مدیران اداری

رضا صادقیان – انصاف نیوز: دولت نهم و دهم با توجه به رویکردی که در حوزه ی مدیریت کلان و میانی برای خودش تعریف کرده بود، تلاش کرد که حجم بسیار عظیمی از نیروهای “خودی” را وارد دستگاه‌های اداری کند. چنین رویکردی را می‌توان در جذب بورسیه‌های وزارت علوم، بازنشسته کردن اجباری استادان دانشگاه و حتی تعلیق کارمندان باتجربه در وزارت نفت و نیرو سراغ گرفت.

اصطلاح “مدیران پیاده” در وزارت نفت بعد از روی کار آمدن دولت اول احمدی‌نژاد چنان همه‌گیر شد که در ساختمان‌های وابسته به وزارت نفت در شهرهای نفت‌خیز جنوب اتاق‌هایی وجود داشت که مدیران سابق برای گذران وقت خود از صبح تا پایان وقت اداری به خواندن روزنامه و گپ زدن مشغول بودند، چنین مدیران باسابقه‌ای فقط دلخوش به دریافت حقوق ماهیانه بودن و عملا هیچ کاری انجام نمی‌دادند. البته می‌توان به نمونه‌های دیگری در آموزش و پرورش و دیگر ادارت هم اشاره‌ای کرد که از حوصله این نوشتار خارج است.

خلاصه آنکه میراث آن بیرون کردن‌ها از سیستم اداری، به جذب نیروهایی منجر شد که در حال حاضر بخشی از بدنه ی دولت هستند و متاسفانه بخشی از این مدیران یک‌شبه همچنان به کار خود ادامه می‌دهند و کارمندانی که طی کردن مراحل استخدامی خود را مدیون دولت‌ نهم و دهم می‌دانند تلاش می‌کنند از اهرم‌های خود سود جسته و گاه و بی‌گاه در کار دولت فعلی کارشکنی کنند – متاسفانه در بیشتر موارد، در سیستم اداری ایران نقش یک فرد بیش از هر قانون و مصوبه و دستور مدیران ارشد تاثیرگذار است- خصوصا با جذب نیرو در روزهای آخر دولت احمدی‌نژاد، بدنه دولت بیش از هر زمان دیگر فربه شد و در حال حاضر نیز از کارایی چندانی برخوردار نیست.

از طرفی با برگزاری آزمون‌های استخدامی و جذب نزدیکان دولت در وزارت نفت، مسکن و شهرسازی، وزارت کشاورزی ودیگر بخش‌ها این دام را برای دولت جدید قرار دادند که مدیران جدید در دولت یازدهم خواهان اشتغال‌زایی نیستند و قصد آن را ندارند که کسانی که در آزمون‌های استخدامی قبول شده‌اند را به کار گیرند. تا همین ساعت و لحظه به کارگیری ۱۲۰۰ نفر از کسانی که در آزمون استخدامی وزارت نفت قبول شده‌اند در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

در واقع ما با دولتی روبرو هستیم که بخش مدیران ارشد از قبیل وزیران، مدیران کل و معاونان آنان تغییر کرده ولی این تغییرات ادامه دار نبوده و همچنان دولت یازدهم با همان سیستم و روش قبلی به کار خودش ادامه می‌دهد. این وضعیت در مراکز استان‌هایی که از پایتخت دورتر هستند بیشتر به چشم می‌آید، در شهرستان‌ها نیز که تابع مراکز استان هستند اوضاع بدتر هم هست،‌ در برخی شهرها گویی خبری از تغییرات نبوده و نیست و همه چیز طبق روال قدیم است.

دنباله‌دار بودن این نابسامانی باعث آن شده مخالفان دولت را جستورتر از قبل کند و با حمله به وزیران ارشاد، علوم و نفت تلاش کنند تا جای ممکن از تغییر مدیران جلوگیری کنند. به بیانی ساده مخالفان دولت یازدهم تلاش دارند با ایجاد حاشیه‌ها و منتشر کردن خبرهای جعلی مدیران ارشد را مشغول اخبار ساختگی خود کنند و از پرداختن به تغییرات مدیریتی جلوگیری به عمل آوردند، آنگونه که در مورد وزارت ارشاد بیش از دیگر گزینه‌ها موفق عمل کردند و روزی نیست که خبری درباره ی وضعیت بد فرهنگی کشور منتشر نکنند.

تغییر ندادن مدیران سابق که دل در گرو دولت نهم و دهم داشته و دارند، قدرت آنان را برای کارشکنی‌ها در کوتاه مدت و بلند مدت بیشتر خواهد کرد و در نهایت و با به پایان رسیدن عمر دولت روحانی مشکلات بوجود آمده و حتی تمام گرفتاریهایی که با اجرا شدن سیاست‌های غلط دولت احمدی‌نژاد هزینه‌هایی گزافی را روی دوش دولت و ملت ایران قرار داد همه و همه به پای دولت یازدهم نوشته خواهد شد!

تجربه نشان داده به کار گیری نیروهای همراه دولت که از دانش، تجربه و توان مدیریتی کافی برخوردارند به سادگی می‌تواند بخش زیادی از مشکلات امروز ایران را در سطح مدیریتی و اداری حل کند، آنگونه که رئیس مجلس شورای اسلامی در سخنان مکرر خود بیان داشته‌اند بخش زیادی از مشکلات بوجود آمده در کشور حاصل سوءمدیریت است و نه تحریم‌ها. حداقل آنکه با تغییر مدیران ارشد و میانی دولت بخشی گسترده‌ای از هرز رفتن بسیاری از هزینه‌ها و سوء‌مدیریت‌های برجای مانده از دولت قبل پایان داده خواهد شد و بیش از هر زمان دیگری همراه سیاست‌های اعلام شده از طرف شخص رئیس جمهوری می‌شوند.

وقت برای دولت روحانی بسیار تنگ و پر هزینه است، دولت وی زمان چندانی ندارد تا به کارگیری عمدی و یا غیر عمد کسانی را به کار گمارد که همانند استاندار البرز بعد از مدتی از کار برکنار شوند و در این میان هزینه‌هایی نیز به دوش دولت تحمیل گردد. این جابجایی‌ها و روی کار آوردن مدیران جدید باید در کمترین زمان و با تدبیری قابل تامل به کار گرفته شوند، در غیر اینصورت دولتی که هزاران امید را در دل رای دهندگان کاشته به آسانی به ورطه روزمره‌گی و ناکارآمدی فرو می‌افتد و سرانجام خوشی در انتظارش نخواهد بود.

ادامه یافتن این کاستی‌ها و باقی ماندن مدیران قبلی در دولت جدید، شاید کار را به جایی رساند که عمر دولت روحانی و تمام مدیران باتجربه و همراه وی با پایان یافتن عمر دولت یازدهم خاتمه یابد و در دولت بعدی رقیبان ایشان روی کار آیند.